By Info News 
H1: Вовед во Кокино: Што е и зошто е важен
Се прашуваш што значи „Кокино“? Тоа е една од највпечатливите археоастрономски локации на Балканот, поставена високо над Штип, во Република Северна Македонија. Кокино не е само место со древни камени платформи — тоа е мост меѓу човечкото разбирање и небеските ритми, доказ дека и стариот човек го гледал небото со истиот восхит како нас денес.
Зошто е важен? Затоа што ни дава прозорец кон минатото — како луѓето на прагот на историјата ги гледале движењата на Сонцето, Месечината и ѕвездите, како го организирале животот по небесните шаблони и ја создале културата што се темели на астрономски знаења. Овој член ќе те води низ историјата, научните откритија, митови, и ќе ти даде совети ако решиш да го посетиш лично.
H2: Историја на откривањето
H3: Локација и први ископувања
Кокино се наоѓа северно-источно од Штип, на висина од околу 1.300 метри надморска височина. Првите систематски археолошки истражувања започнаа во 2001-2002 година, кога македонски и меѓународни тимови ја идентификуваа локацијата како астрономски пункт. Борбата со густата шума, со каменлив терен и со ограничен пристап беше тешка, но она што беше откриено ги надмина очекувањата.
H3: Кои културни пластови се пронајдени
Археолозите пронајдоа неколку слоја: остатоци од бронзеното доба, ритуални структури и платформи, орудија, керамика и остатоци од урнатини што укажуваат на значајна активност. Секој слој зборува за различен чин на развој — од едноставни живеалишта до сложени конструкции кои служеле за набљудување на небесните тела.
H2: Археoастрономска важност
H3: Позиција кон небото
Една од големите поенти на Кокино е неговата ориентација. Камените точки и платформи се усогласени со појавувањето на Сонцето при сончеви сводови (солституции) и рамноденствата, како и со транзит на одредени ѕвезди. Ова значи дека луѓето кои го градиле Кокино фино разбирале движењата на небесните тела.
H3: Споредби со други астрономски места
Кокино не е осамен случај во светот — има сличности со Стоунхенџ, Мајански набљудувачки центри, и други мегалитски места. Но, неговата комбинација на функција, локација и културен контекст е посебна. Тоа е наш локален бисер кој ја комбинира архитектурата со астрономијата.
H2: Архитектура и материјали
H3: Камени блокови и платформи
Камени плочи, платформи прилично рамни, распореди што делуваат како столчиња или места за стоење — тоа се делови што го сочинуваат Кокино. Тука нема мермер, туку локален гранит и стенести блокови. Секој камен е точно обработен, огладен, поставен така што делува како дел од огромна небесна шема.
H3: Методи на изградба
Без железни алати или модерна механика — најверојатно со чеканчиња од камен, бричеви, абење, и уште стотици часови работа. Веројатно групи луѓе работеле заедно во заедница, заради верување, поука или ритуал. Туѓи теории споменуваат дека светлоста на зајдисонцето покажувала одредени точки на платформите — архитектурата се служела не само на материјал, туку и на светлина и сенки.
H2: Кокино денес
H3: Туристичка атракција
Сега Кокино е познат туристички локалитет. Луѓе од цела Македонија и од странство доаѓаат да го видат изгрејсонцето од една од платформите, да се изненадат од пејсажот, и да почувствуваат поврзаност со древната човечка историја. Имаш и водичи, табли со објаснувања, мали паркинзи – се работи постепено да стане подобро за посетителите.
H3: Заштита и управување
Заштитата е голема тема. Државата, институции, археолошки оддели се обидуваат да го зачуваат Кокино од ерозија, од уништување, од невнимателни посетители. Постои рамка на законска заштита, но потребно е поголема свесност и средства за да се одржи долго време ова место.